KÖYE DÖNÜŞÜN GERÇEK TEŞVİKİ: 20 BAŞLIK AHIR DESTEĞİ ŞART
HAMZA YASA – YAZI-YORUM
Ekonomim gazetesinde yayımlanan "İl Bazında Teşvikli Projeler Netleşiyor" başlıklı haberde Türkiye genelinde 324 yatırım projesinin teşvik kapsamına alındığı, bunların 172'sinin hayvancılık, tarım, otelcilik ve gıda sektöründe yoğunlaştığı bilgisi veriliyor. Bu tablo, tarım ve hayvancılığın hâlâ ülke kalkınmasının lokomotifi olduğunun açık bir göstergesi.
Edirne özelinde ise dört önemli yatırım öne çıkıyor:
■Hassas ve akıllı tarım makineleri üretimi
■Çeltik kabuğu ve sapından biyoçar üretimi
■Köpek maması üretimi
■Dirençli nişasta yatırımı
Bu projeler kuşkusuz Edirne'nin tarımsal gücünü ve katma değer üretme potansiyelini artıracak nitelikte. Özellikle çeltik atıklarının değerlendirilmesi, Edirne'nin Türkiye'deki en önemli çeltik üretim merkezi olması açısından stratejik bir adım.
Ancak burada bir noktaya özellikle dikkat çekmek gerekiyor: Hayvancılıktaki teşviklerin ölçeği. Bazı illerde 500 başlık, bazılarında 2000–3000 başlık büyük işletmeler teşvik edilirken, köyden kente göçü tersine çevirecek asıl model göz ardı ediliyor.
Benim kanaatim şudur: Bu ülkede gerçek kalkınmayı sağlayacak olan, büyük entegre tesisler değil, köyde yaşayan, köye dönmek isteyen ailelerdir.
20 Başlık Gebe Düve Desteği Modeli
Eğer köylere dönüş isteniyorsa, köylü yeniden üretimin merkezine yerleştirilecekse, en doğru yol şudur:
●Köylüye 2 yıl geri ödemesiz 20 başlık gebe düve desteği verilmeli.
●Bu hayvanların barınabileceği, içinde 20 buzağı kapasitesine sahip modern bir ahır yapma desteği sağlanmalı.
Yem Bitkisi İçin Arazi Desteği Şart
Hayvancılığın önündeki en büyük engellerden biri yem maliyetleridir. Eğer üreticiye sadece hayvan verilirse, yem masrafı altında ezilmesi kaçınılmazdır.
Bu nedenle devlet, köylerin yakınındaki uygun arazileri kiralayarak üreticiye yem bitkisi yetiştirme alanı tahsis etmelidir. Böylece çiftçi dışa bağımlı olmadan kendi yemini üretir, hem maliyetler düşer hem de üretim sürdürülebilir hale gelir.
Ortak Kullanım Tesisleri
Bu tür desteklerin verildiği köylere ortak kullanım alanı olarak;
●Yem kırma ve hazırlama evi
●Süt sağım ve depolama tesisleri kurulmalıdır.
●■Ayrıca veteriner ve ziraat mühendisi desteği olmazsa olmaz şarttır.
Çünkü üreticinin hem hayvan sağlığı hem de yem üretimi konusunda profesyonel destek alması, projenin sürdürülebilirliği için temel gerekliliktir.
Böylece köyde bir ailenin geçimini sağlayabileceği, sürdürülebilir bir üretim modeli kurulmuş olur. Bu sistem yalnızca hayvan desteği değil, aynı zamanda istikrarlı bir gelir garantisi anlamına gelir.
Edirne'nin Avantajı: Tarım + Hayvancılık Entegrasyonu
Edirne bugün tarımda güçlü, ancak hayvancılıkta eski günlerinden uzak. Oysa bu teşvikler, doğru yönlendirilirse kentin yeniden üretim üssü olmasını sağlayabilir.
Sonuç
Ekonomim gazetesinin haberinde yer alan teşvikler kıymetli olmakla birlikte, bence asıl teşvik modeli köyleri merkeze alacak, küçük ve orta ölçekli üreticiyi yeniden sahaya döndürecek projeler olmalıdır.
Türkiye'nin hayvancılıkta kalıcı başarısı, ancak 20 başlık modern ahır desteği, yem arazisi tahsisi ve veteriner ile ziraat mühendisi desteği gibi köylüyü üretime bağlayan adımlarla sağlanabilir.
Köye dönüş ve tarımsal ekonominin yüksek katma değer sağlayabilmesi ancak bu şekilde gerçeğe dönüşür.